DIETA LOW FODMAP, CZYLI JAK USPOKOIĆ JELITO DRAŻLIWE

Zespół Jelita Nadwrażliwego (ZJN) – ta diagnoza często pada z ust gastrologa. Pomimo stosowania przepisanych leków, to właśnie dieta wywiera największy wpływ na samopoczucie pacjentów. Na szczęście w wielu przypadkach pomaga dieta low FODMAP.

CZYM JEST DIETA LOW FODMAP?

Jest to sposób żywienia, który wyklucza lub maksymalnie minimalizuje spożycie produktów bogatych w fermentujące oligosacharydy, disacharydy, monosacharydy oraz poliole. Takie produkty mogą wywoływać wzdęcia, biegunki, rozwolnienia, skurcze, przelewania, bóle brzucha, dyskomfort na poziomie odcinka pokarmowego, a nawet zaparcia. Jednak nie każdy produkt z listy będzie tak samo źle tolerowany przez osoby z ZJN. To miejsce, w którym trzeba wspomnieć o indywidualizacji jadłospisu i obserwowaniu objawów z dzienniczkiem żywieniowym. Ten sposób żywienia składa się z 2 etapów:

1. Ścisła dieta z wykluczeniem zakazanych produktów (6-8 tygodni)
2. Stopniowe rozszerzanie diety o zakazane produkty. Jest to moment, w którym pojedynczo (!) włącza się poszczególne produkty, obserwując reakcje przewodu pokarmowego. Niestety może okazać się, że wyłączenie niektórych z nich nie będzie tylko tymczasowe.

 CZARNA LISTA  - JAKIE PRODUKTY WYRZUCIĆ Z LODÓWKI?

Lodówka to niejedyne miejsce, które trzeba będzie wyczyścić. Z ogólnych zaleceń należy zapamiętać, że wzorcowa dieta low FODMAP wyklucza gluten i laktozę z jadłospisu. Ponadto cukier, miód oraz słodziki nie powinny znaleźć miejsca w przeorganizowanej kuchni pacjenta. Na ogół nasiona roślin strączkowych są źle tolerowane dlatego większość z nich powinna także pójść w odstawkę. Wymieniając wysoko fermentujące węglowodany, nie sposób nie powiedzieć o owocach. Niestety wiele z nich nie powinno wzbogacać planu żywieniowego w ZJN. Szokujące, ale oprócz owoców, także część warzyw nie będzie sprzyjała zdrowiu pacjenta.

 Czego dokładnie unikać na zakupach?

1. Owoce – jabłka, gruszki, brzoskwinie, nektarynki, śliwki, morele, wiśnie, czereśnie, jeżyny, porzeczki, awokado, jagody goji, figi, arbuz, mango, liczi, granat, owoce z puszki, owoce suszone
2. Warzywa i strączki– Cebula, czosnek, szczypior, por, kalafior, brokuły, buraki, kapusta, karczochy, szparagi, ciecierzyca, soczewica, groch, groszek zielony, bób, fasola, soja, patisony
3. Mleko i produkty mleczne – mleko krowie, mleko owcze, mleko kozie i innych ssaków; jogurty, kefiry, maślanka, mleko sojowe, śmietana, twaróg, serek wiejski, ser mascarpone, ricotta
4. Zboża – żyto, pszenica, jęczmień, owies, orkisz, kasza manna, płatki śniadaniowe, płatki zbożowe (pszenne, żytnie, jęczmienne, owsiane), otręby wymienionych zbóż, musli, standardowe makarony, kuskus
5. Mięso – wędliny, kiełbasa, parówki, kupcze pasztety, mielonki, konserwy, chorizo
6. Napoje – soki owocowe, soki owocowo-warzywne, piwo, wino, napoje energetyczne, napoje gazowane, woda gazowana, napoje izotoniczne, napoje mleczne, mocne herbaty, woda kokosowa, napoje sojowe
7. Orzechy – nerkowce, pistacje
8. Słodziki – miód, syrop agawy, fruktoza, ksylitol, erytrol (erytrytol), mannitol, maltitol, sorbitol
9. Inne – tofu, tempeh, kotlety sojowe, hummus, pesto, kostki rosołowe, dżemy, proszek do pieczenia, grzyby leśne i pieczarki

BIAŁA LISTA, CZYLI CO WŁOŻYĆ DO GARNKA

Co prawda odpada wiele standardowo spożywanych produktów. Jednak z odrobiną fantazji, kreatywności i dostępem do ciekawych przepisów, można stworzyć ciekawe połączenia smakowe. Co w takim razie jest dozwolone w diecie low FODMAP?

1. Owoce – cytryny, pomarańcze, mandarynki, grejpfrut, pomelo, limonka, banan, kiwi, jagody, marakuja, maliny, truskawki, ananas
2. Warzywa – marchew, kukurydza, pomidory, ogórek, seler, dynia, bakłażan, kabaczek, papryka, sałata, ziemniaki, bataty, szpinak, rzodkiewka, botwina, fasola szparagowa, świeże zioła, kiełki fasoli i bambusa.
3. Mięso i ryby – drób, owoce morza, ryby, niskoprzetworzone mięso
4. Nabiał i jaja – jaja, mleka roślinne (ale nie sojowe), mleka i jogurty bezlaktozowe i bez dodatku mleka w proszku, masło, margaryna, ser cheddar, mozzarella, szwajcarski, parmezan, camembert, brie
5. Zboża – pieczywo bezglutenowe, makarony bezglutenowe, zboża bezglutenowe.
6. Napoje – słaba herbata i słaba kawa (bez zakazanego mleka), mięta pieprzowa, zielona i biała herbata, herbaty owocowe

Jeśli mamy problem ze stworzeniem dla siebie jadłospisu z powyższych składników, warto zgłosić się do specjalisty w zakresie żywienia, jakim jest dietetyk. Przygotuje on nie tylko dietę z dozwolonych składników, ale także zadba o to, aby nasz jadłospis był prawidłowo zbilansowany pod względem wartości odżywczych. Dietetyka w swojej okolicy, który zajmuje się tego typu problemami możemy łatwo znaleźć dzięki ogólnopolskiej wyszukiwarce dietetyków  Kcalmar.com. Oznaczając odpowiednie parametry z łatwością znajdziemy specjalistę, który pomoże nam dostosować zalecenia do naszych indywidualnych potrzeb.

DIETA LOW FODMAP – ULGA, CZY PUSTE OBIETNICE ZAMKNIĘTE W INTRYGUJĄCEJ NAZWIE?

Badania naukowe pozytywnie oceniają stosowanie diety o niskiej zawartości produktów wysoko fermentujących, w przypadku jelita nadwrażliwego. Jednak warto wspomnieć o samej diagnostyce ZJN, która jest nadmiernie przypisywana w gabinetach lekarskich. Jeśli w badaniach przedmiotowych nie zostanie znaleziona przyczyna morfologiczna, która wywołuje objawy z przewodu pokarmowego, lekarze rozpoznają chorobę czynnościową, czyli ZJN, który przebiega bez zmian w wyglądzie przewodu pokarmowego (brak, owrzodzeń, krwawień, stanów zapalnych, powiększenia narządów, niedrożności, wykluczenie obecności polipów lub innych tworów). Jednak nie zawsze odpowiednie badania zostają wykonane. Zdarza się, że lekarze nie zlecają badań, a rozpoznają problem na podstawie objawów. Część badań specjalistycznych nie jest refundowana przez podstawową opiekę zdrowotną, a wykonanie ich jest bardzo kosztowne. Ponadto obraz w badaniach nie zawsze jest na tyle wyraźny, by znaleźć zmianę morfologiczną. Stąd zbyt często pada diagnoza jelita drażliwego. W tym wypadku dieta low FODMAP nie przyniesie ulgi w objawach pacjenta, co nie znaczy, że jest niepomocna przy ZJN. Sporo darmowych porad można znaleźć na  https://kcalmar.com/blog/